Pierwszą czynnością, jaką należy wykonać w celu przeprowadzanie sprawy spadkowej jest określenie osób na rzecz, których nastąpi dziedziczenie. Samo ustalenie, kto będzie dziedziczył nie jest wystarczające. Koniecznym jest potwierdzenie tego faktu w odpowiedniej, prawnie przewidzianej formie. Dokument potwierdzający prawo danej osoby do majątku spadkowego jest niezbędny np.:
- kiedy spadkobierca chce wypłacić z banku środki pieniężne zgromadzone na rachunku spadkodawcy;
- przy sprzedaży nieruchomości należącej do spadku, aby przedstawić go notariuszowi i kupującemu;
- w celu uzyskania zachowku;
- w celu przerejestrowania odziedziczonego samochodu w urzędzie komunikacji;
- do dokonania wpisu prawa własności w księdze wieczystej nieruchomości.
Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku
Dokumentem, który w zdecydowanej większości przypadków jest przez spadkobierców uzyskiwany jest sądowe stwierdzenie nabycia spadku.
Pierwszą czynnością niezbędną w celu uzyskania niniejszego dokumentu jest złożenie wniosku o stwierdzenie nabycia spadku. Jest to pismo, które spowoduje wszczęcie postępowania przez sąd. Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku składa się, co do zasady, do sądu w okręgu, którego spadkodawca miał ostatnie miejsce zamieszkania. Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku może być sporządzony osobiście bądź przez pełnomocnika. Należy pamiętać, że wniosek o stwierdzenie nabycia spadku powinien zawierać dane wszystkich osób mogą wchodzić w rachubę, jako potencjalni spadkobiercy. Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku podlega opłacie w kwocie 50 złotych. W jednym wniosku o stwierdzenie nabycia spadku można ubiegać się o stwierdzenie nabycia spadku po kilku osobach.
W toku postępowania sąd ustali zakres uprawnień spadkobiercy tzn. wyjaśnia, czy spadek po danym spadkodawcy został nabyty w całości czy w części oraz czy spadkobierca jest jeden czy też dziedziczy wspólnie z innymi osobami.
Sąd wydając postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku wskazuje również, na jakiej podstawie został nabyty spadek (testamentu czy dziedziczenia ustawowego).
Akt Poświadczenia dziedziczenia
Innym dokumentem potwierdzającym prawa do spadku jest akt poświadczenia dziedziczenia. Jest to dokument sporządzany przez notariusza, w którym jest wskazane, kto co i po kim dziedziczy.
Notariusz, przed którym zawierany jest akt poświadczenia dziedziczenia umieszcza ten dokument w rejestrze prowadzonym przez Krajową Radę Notarialną. Po tej czynności spadkodawca może się posługiwać aktem poświadczenia dziedziczenia przed wszelkimi urzędami i instytucjami, aby wykazać, iż jest ona prawowitym spadkobiercą.
Taki dokument może być przygotowany tylko przez notariusza. Dobra wiadomość jest taka, że poświadczenie dziedziczenia może przygotować każdy notariusz niezależnie od miejsca zamieszkania spadkobierców i spadkodawcy. Jest to niewątpliwie atut tej procedury względem stwierdzenia nabycia spadku, które może być przeprowadzone tylko we właściwym sądzie.
Aby sporządzić akt poświadczenia dziedziczenia, wszyscy spadkobiercy muszą stawić się u notariusza oraz, co najistotniejsze muszą być oni zgodni, co do wszelkich związanych z tą czynnością kwestii.
Jakikolwiek spór w tym zakresie wyłącza możliwość sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia, a spadkobiercom pozostaje złożenie wniosku o stwierdzenie nabycia spadku.
Kolejnym warunkiem jest to, że u notariusza przy sporządzaniu aktu muszą jednocześnie przebywać wszystkie osoby wchodzące w krąg spadkobierców ustawowych i testamentowych. Powyższy warunek musi być spełniony niezależnie od tego, że na przykład dziedziczyć całość majątku będzie tylko jedna z obecnych osób.
Istotną kwestią jest również podatek od spadków i darowizn. Należy pamiętać, że po uzyskaniu formalnego potwierdzenia nabycia prawa do majątku spadkowego poprzez dziedziczenie należy przeanalizować kwestie obowiązku uiszczenia podatku od nabytego spadku. W przepisach występuje wiele zwolnień jednak dokładna analiza możliwa jest tylko na podstawie konkretnej sprawy.
